MALATYA MUTFAĞI
Malatya'da mutfak ve kiler vardır. Her ikisi de mutfak kültürüyle iç içedir. Malatya'da gerek köylerde gerekse şehirde tek katlı olan evlerde mutfak evin yanında genellikle kuzeyinde yer alır. Kuzeye yapılmasının sebebi ise serin olmasıdır. Mutfakta sadece yemek yapılır. Dolayısıyla yemek yapımıyla ilgili malzemeler yani ocak ve kap kacağın bulunduğu kaplık (terek) vardır. Kiler ise mutfağa bitişiktir. Kilerde yiyecek malzemeleriyle birlikte odun, fazla eşya ve yatakların konduğu yüklük bulunur.
Malatya'da evler tek ve iki katlıdır. İki katlı evlerde mutfağın yeri umumiyetle alt kattadır. Fakat ikinci katta bulunduğu da görülmektedir. Önceki zamanlara göre mutfak ve kullanılan eşyalarda değişiklikler olmuştur. Önceleri her mutfakta bulunan ocak, yerini tüplü ya da elektrikli aletlere devretmiştir. Önceleri kullanılan kap kacaklar bakır ya da ağaçtan yapılmaktaydı. Şimdi bu bakır kapların yerini alüminyum, çelik, porselen ya da başka yapımlar almıştır.
Bulaşık yıkamada meşe külü ile yıkama unutulmuş, yerini deterjan almıştır.
Ocak evdamında, yani mutfağın bulunduğu yerde, genellikle kuzey tarafındaki duvarda bulunur. Köşeye kurulan ocaklar da vardır. Bunların adı “Davlumbaz”dır. Ocağın başka adı yoktur. Daha çok taştan yapılır. İki yanındaki taşlara “kol taşı” üstte bulunanlara da “baca taşı” denir. Baca taşı genellikle süslü motiflerle yapılır. Bacanın bulunduğu duvar, kerpiç veya taştan olur. Taş olanında kesme taş makbuldür. Bunlar köşeli, kemerli ve üçgen biçiminde olur.
Yiyecekler çeşidine göre korunur. Kışlık, zahire cinsinden olanlar kilerde hılalarda, küplerde korunur. Turşu, reçel gibi olanlar naylon bidonlarda saklanır. Kavurma ise tenekelerde korunur. Hıla, bidon, küp ve tenekeler ise kaplık ya da makat denilen yerlere sıralanır. Sebzeler ise cinsine göre muhafaza edilir. Ham domates de samana gömülerek saklanır.
Mutfakta buz dolabından önce yiyeceklerin korunmasında tel dolaplarından istifade edilirdi. Malatya'da bir de avlu içinde yer alan bir çeşit buzdolabı vardır. Buna da dolap adı verilir. Avludan akan su bir yatak içinde üstü tahta kapalı havuzun içinden geçer. Akan su dört beş parmak kalınlığındadır. Bu dolapta tencere içerisinde konulan yemek ya da ayran, şerbet v.s. yiyecek içecek bozulmadan günlerce saklanabilir.
Aktaraç, bakır tencere, büyük teşt, cıngırlı kazan, çay kaşığı, çıkın, çömçe, davar sitili, delikli tabak, divan sinisi, dam kazanı, döndürecek, düz tepsi, egiş, el leğeni, ekmek sacı, ekmek selesi, ekmek tahtası, hamur eğişi, hıla, kablık, kara kazan, kemis, kepçe, kevgir, kösegi, kulplu kazan, kulplu tava, kuşgana, küçük kazan, leğen, maşa, merdane, oklava, orta sini, öğün kazanı, rende, saç ayağı, sehen, sele, silepçe, süt kazanı, tabak, tas, tatlı kaşığı, tava, tel dolap, tepsi, teşt, toplama tahtası, unevi, yağ tavası, yayık, yedek sini, yemek kaşığı, yemek kazanı, yüklük.
MALATYA LEZZETLERİ
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder